راهکارهای افزایش حضور قلب در نماز

   حضور قلب در نماز یک امر اکتسابی است یعنی برای حضور قلب داشتن در نماز باید مراقب اعمال و رفتار و گفتارمان باشیم. به قول یکی از بزرگان، کسی که از بیست و چهار ساعت شبانه روز بیش از بیست و سه ساعت آن را از خدا غافل است چطور انتظار دارد وقتی که به نماز می ایستد حتما حضور قلب داشته باشد و تمام تمرکز و توجه او به سوی خداوند متعال باشد؟

   واقعیت همین است، ما معمولا برای نمازمان سرمایه گذاری نمی کنیم اما انتظار داریم از این نماز بیشترین و بالاترین بهره برداری را داشته باشیم. در طول 24 ساعت از شبانه روز در سه نوبت (یا پنج نوبت) وقتی می خواهیم برای نماز آماده شویم، بدون توجه و دقت وضو می گیریم و رو به قبله قرار می گیریم و نماز را شروع می کنیم و در کمترین زمان ممکن نمازمان را تمام می کنیم، چطور ممکن است که در چنین نمازی حضور قلب برای انسان حاصل شود؟

   در طول همه ساعات روز و شب باید متوجه بود و خود را در محضر خدا دید و مراقب اعمال و گفتار و رفتار بود تا خدای نکرده نه تنها معصیتی از ما سر نزند بلکه برخی کارها هم که گاه و بیگاه موجبات سلب توفیق را فراهم می کنند، پیش نیاید. علاوه بر این مطلب که اساس کار هست، هر وقت تصمیم به نماز گرفتیم بهتر است این موارد را مراعات کنیم :

   1- توجه به جایگاه و اهمیت نماز و آثار و برکات آن

  2- توجه و عدم غفلت به هنگام وضو گرفتن : بهتر است هنگام وضو گرفتن علاوه توجه داشتن به اهمیت و معنای اعمالی که انجام می دهیم از قبیل شستن صورت و دست ها، زبان خود را مشغول ذکر و زمزمه و مناجات یا قرائت قرآن کنیم.

  3- نماز را در اول وقت و وقت فضیلت آن به جا بیاوریم و به هنگام نماز از کسالت و رخوت و سستی به دور باشیم.

  4- قبل از شروع نماز مدتی (مثلا پنج دقیقه) در محلی که می خواهیم نماز بخوانیم حضور داشته باشیم و در این مدت به خواندن قرآن یا دعا یا ذکر یا نمازهای مستحبی از قبیل نمازهای نافله مشغول شویم.

  5- نماز را در مکان های مقدس از جمله مسجد یا حرم امامزادگان و به جماعت به جا بیاوریم و برای نمازهایی که در خانه بجا می آوریم مکان ثابتی را به عنوان مصلی در نظر بگیریم.

  6- اذان و اقامه را قبل از نماز به همراه توجه به معنا و پیام آن بخوانیم.

  7- قبل از تکبیرة الاحرام دعاهایی که در رساله مراجع نیز به آن ها اشاره شده را با توجه به معنا و مفهوم و پیام آن ها بخوانیم.

  8- متوجه باشیم که در مقابل خداوند متعالی که خالق همه مخلوقات و قادر مطلق و عالم به همه اسرار است ایستاده ایم.

  9- متوجه ذلت و عجز و اوج نیاز خود در برابر خداوند متعال بوده و به قصورات و خطاها و گناهات خویش در مقابل پروردگار خطاپوش با عظمت معترف و ملتفت باشیم.

  10- در طول نماز این حالات را در خود حفظ کنیم و توجه به تعداد رکعات و صحیح ادا کردن اذکار و قرائات ما را از اصل و روج نماز که همان اظهار بندگی و ضعف در برابر خداوند است، غافل نکند.

  11- بعد از نماز مقداری (در حد توان و ظرفیت) به تعقیبات نماز از قبیل تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها و دعا و مناجات مشغول شویم.

  12- بعد از نماز از کارها و گفتارهایی که موجب حبط و نابودی اعمال خیر از جمله نماز می شوند، در حد توان پرهیز کنیم.

  13- علاوه بر این ها مطالعه و آگاهی از اسرار و رموز نماز، معنا و پیام ارکان و اجزای وضو و نماز، آشنا بودن به احکام نماز، سفارشات بزرگان در مورد نماز و آشنایی با حالات آنان در نماز و ... بسیار کارگشا و مؤثر است. 

منبع